Türkiye’de 7 milyondan fazla çalışanı direkt, 20 milyona yakın insanı ise dolaylı olarak etkileyen asgari ücret zammı nihayet açıklandı… Zam ile ilgili Asgari Ücret Tespit Komisyonu 2 Aralık’tan bu yana dört oturumda bir sonuca varabildi. Ve mevcut net 2 bin 20 lira olan asgari ücrete yapılan yüzde 15,4’lük zamla, yılbaşından geçerli olacak yeni asgari ücret 2 bin 324 lira olarak açıklandı.
Asgari ücret 2020 yılında bekar ve çocuksuz çalışan için brüt 2 bin 943 lira, net 2 bin 324 lira 70 kuruş olarak; evli ve üç çocuklu çalışan için ise 2 bin 479 lira olarak belirlendi. İşverene 75 TL asgari ücret desteği verilmeye devam edilecek. Vatana millete hayırlı olsun!
•••
Son toplantı öncesi Türk-İş, Hak-İş ve DİSK, yaptığı ortak açıklamada 2 bin 578 liranın altındaki bir rakamı değerlendirmeye almayacaklarını bildirmiş, özellikle Türk-İş Genel Başkanı Ergün Atalay asgari ücretle ilgili, 32 yıldır her ay gerçekleştirdikleri araştırmaya atıfta bulunarak, bir işçinin yaşama maliyetinin aylık 2 bin 578 lira hesaplandığını, teklifin daha aşağı olmayacağından hareketle, Bunun altında bir şey olursa bize getirmeyin diyerek, masaya dahi oturmayacaklarını vurgulamıştı. Sanırım Atalay oturduğuyla kalkamadı! Jest ise gündemde bile değil.
İnsan onurunun ücretle olan bağıntısı (İnsanca yaşama yetecek ücret)
TÜRK-İŞ’in resmî web sitesinde Kasım ayı açlık ve yoksulluk sınırı ile ilgili şu dikkat çekici ifadeler var:
“Geride bırakılan dönemin değerlendirmesi yapıldığında öne çıkan temel özellik, ücretli çalışanların elde ettiği toplam gelirin “insan onurunun gerektirdiği yaşam şartlarını” karşılamaktan uzak olmasıdır. Bu dikkate alındığında “yetecek ücret” temel talep olarak ortaya çıkmaktadır.
TÜRK-İŞ Araştırmasının 2019 Kasım ayı sonucuna göre:
Dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) 2.102,83 TL. Gıda harcaması ile birlikte giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam tutarı ise (yoksulluk sınırı) 6.849,62 TL. Evli olmayan-çocuksuz bir çalışanın ‘yaşama maliyeti’ ise aylık 2.577,94 TL olarak hesaplandı.
Yapılması gereken harcama tutarı ile elde edilen gelir arasındaki fark, ücretli çalışanların borçlanmasına ve temel ihtiyaçlarında kısıntı yapmalarına yol açmıştır. “İnsanca yaşama yetecek ücret” arayışı günümüzde tüm yakıcığıyla devam etmektedir. Kamuoyunun gündeminde başta gelmesi gereken temel sorundur ve öncelikle çözümü için gerekli adım atılmalıdır.”
•••
İşte bu veriler ve gerçekler ortadayken, açıklanan asgari ücret, “İnsanca yaşama yetecek ücret” midir?
Gelin hep beraber basit bir hesap yapalım: Çay Simit hesabı… İktidarları indiren, iktidar belirleyen çay ve simit hesabı!
Bugün bir simit 1,5 ve bir çay toplam 3 lira.
4 kişilik bir ailede her birey üç öğünü yalnız iki simit iki çay ile geçirse; bir günlük maliyeti 72 lira x 30 gün = 2.160 lira… Hesap ortada!
Bugüne kadar, 2.020 lira geliri olan asgari ücretli bir ailenin nasıl geçinebildiği denklemini çözebilecek matematikçiler ayağa kalksın!
Maslow Piramidi (İhtiyaçlar hiyerarşisi, kişilerin gereksinimleri kuramı)
Abraham H. Maslow, klinik gözlemlerinden yola çıkarak insan davranışlarına yön veren temel gereksinimlerin neler olduğunu ortaya koymuş. Maslow’un bu motivasyon kuramına göre, insanların doğuştan gelen bazı ihtiyaçları zamanla davranışlarına yansır. Maslow, bu ihtiyaçları en alttan üste kadar, belirli bir hiyerarşiye göre sıralamış. İnsan en alttaki ihtiyacını giderdikçe, bir üstteki gereksinimine doğru otomatik olarak ilerler. 5 temel kategoride incelemiş olan bu hiyerarşi: Fizyolojik gereksinimler, güvenlik gereksinimi, sevgi ait olma gereksinim, saygınlık gereksinimi, kendini gerçekleştirme gereksinimi’dir.
1. Fizyolojik ihtiyaçlar: Nefes alma, yeme içme, uyuma, sevişme.
2. Güvenlik ihtiyacı: Kendini ailesini ve sevdiklerini güven içinde hissetme.
3. Ait olma ve Sevgi ihtiyacı: Başka insanlar ile iletişim kurma, kabul edilme bir yere ait olma.
4. Değer İhtiyaçları: Başkalarınca benimsenip tanınmak, başarılı ve yeterli olmak.
5. Kendini Gerçekleştirme İhtiyacı: Kişisel tatmin, kişinin potansiyelini ortaya çıkarması.
Hiyerarşinin ilk iki basamağı temel ihtiyaçları oluşturur. Son üç grup ise sosyo psikolojik ihtiyaçlardır ve ikincil ihtiyaçlar olarak nitelendirilir.
Maslow’a göre birey, bir kategorideki ihtiyaçları tam olarak gideremeden bir üst düzeydeki ihtiyaç kategorisine, dolayısıyla kişilik gelişme düzeyine geçemez. İnsanlar aç veya susuzken bir sanat eseri ile ilgilenemezler ya da bir tiyatro izlemeye ihtiyaçları olmaz.
Fizyolojik ihtiyaçları karşılanan bir kişinin bir sonraki ihtiyacı güvenlik ve daha sonra sırasıyla; Ait olma ve sevgi, değer ihtiyacı ve kendini gerçekleştirme ihtiyacıdır.
Bu kurama göre kendini gerçekleştirme, insanın varmaya çalıştığı son nokta ve tamamen sonuçlanmayan en üst basamaktır. Birey yukarıdaki ihtiyaçlarını giderse bile eğer hâlâ yetenek, bilgi, beceri itibariyle kendini tam olarak ortaya koyamadığını düşünüyorsa bu eksikliği gidermeye çalışacaktır. İşte buna kendini tamamlama, kendini gerçekleştirme denilmektedir. Kendini gerçekleştiren insanın özellikleri sıralandığında; Çok yaratıcıdırlar. İnsanlığın refahı ile ilgilenirler. Hayata nesnel bir açıdan bakabilirler.
•••
Asgari Ücret Tespit Komisyonu yıllardır çalışanların ücretini belirlerken neyin hesabını yapıyor. Sadece karın doyuracak ücreti!
Bu şartlarda asgari ücretli kendini nasıl gerçekleştirsin!
Doyuyorsam öyleyse varım!
Doymak ya da doymamak! Bütün mesele bu mu?
• Levent BAYRİ
