Başkent ziyaretleri kapsamında RTÜK yetkilileri ile, yürürlüğe giren “Radyo, Televizyon ve İsteğe Bağlı Yayınların İnternet Ortamından Sunumu Hakkında Yönetmelik” ile ilgili en merak edilenleri konuştuk.
RTÜK YENİ YÖNETMELİĞİ
“İnternet üzerinden yapılan istismarı” önlemek amacıyla hazırlanan düzenlemenin gündeme getirdiği soruları Ankara’da görüştüğümüz RTÜK Basın ve Halkla İlişkiler Müşaviri Ertan Ömeroğlu ile konuştuk.
Ömeroğlu, RTÜK’ün hedefini, “Şiddetten arındırılmış, güzellikleri önceleyen, çocuklarımızın gelişimine katkı sunan, mîlli ve manevî değerlerimize saygılı bir ekran oluşturmak” diye özetledi.
Ankara ziyaretimizin önemli nedenlerinden biri de, yeni yürürlüğe giren internet yönetmeliğinin neler getireceği konusundaki soru işaretlerine cevap aramada en yetkili ağızlardan bilgi almaktı.
Meslektaşlarımızı yakından ilgilendiren bu konuda net bilgiyi almak üzere Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) binasındayız. Anadolu Ajansı TBMM Muhabiri Atakan Çelik dostumuzun yönlendirmesi ile RTÜK Basın ve Halkla İlişkiler Müşaviri Ertan Ömeroğlu ile bir araya gelerek bu konu hakkında sohbet ettik.
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nda Basın ve Halkla İlişkiler Müşaviri olarak çalıştıktan sonra Millî Savunma Bakanlığı ve Başbakanlık Çankaya Köşkü’nde Basın Müşaviri olarak görev alan Ertan Ömeroğlu’na şu anki görevi RTÜK Basın ve Halkla İlişkiler Müşaviri olarak, yeni yönetmelikle ilgili merak ettiğimiz konuları aydınlatması için sorularımızı yönelttik.
Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Radyo, Televizyon ve İsteğe Bağlı Yayınların İnternet Ortamından Sunumu Hakkında Yönetmelik” ile bazı dijital platformlar RTÜK’ün denetimi kapsamına girdi. RTÜK bundan sonra internet üzerinden radyo, televizyon veya isteğe bağlı yayıncılık yapan tüm mecralardaki içerikleri denetleyebilecek.
İşte bu kapsamda konunun muhatapları olan yayıncıların merak ettikleri sorularla başlıyoruz:
1) RTÜK denetimi internet yayınlarına nasıl getirildi?
RTÜK tarafından geçen yıl hazırlanan yönetmelik taslağı görüşe açıldı. Yönetmelik ise 1 Ağustos 2019 tarihli Resmi Gazete’de yayımlandı. Radyo, Televizyon ve İsteğe Bağlı Yayınların İnternet Ortamından Sunumu Hakkında Yönetmelik’in lisansla ilgili maddeleri ise 2 Eylül itibarıyla yürürlüğe girdi.
2) Yönetmelik kimleri içine alıyor?
İnternet ortamında yayın hizmetleri sunan özel medya hizmet sağlayıcı kuruluşlarının ve yayınların iletimini sağlayan platform işletmecilerinin tamamı yönetmeliğin kapsamına giriyor. Buna göre doğrudan internetten radyo ve televizyon yayını yapan siteler de, Digiturk gibi birden fazla kanalın yayınlarını ileten platformlar da yönetmeliğe tabi tutuldu. Yönetmelik kapsamında Netflix, PuhuTV, BluTV gibi internetten yayın yapan platformlar da yer alıyor.
3) Denetim nasıl yapılacak?
Yönetmeliğe göre, RTÜK, internet denetimini “yayın lisansı” yoluyla sağlayacak. RTÜK, internet ortamından yapılan yayınlarla ilgili verilecek lisanslar konusunda tek yetkili kurum oldui. Radyo yayını için ayrı, televizyon yayını için ayrı, isteğe bağlı (istenildiği zaman izlenebilen tematik ve şifreli yayınlar) yayın hizmeti sunmak isteyenler için ayrı yayın lisansı türleri belirlendi. Ayrıca internetten yayın yapan platform işletmecileri için de RTÜK’ten yayın iletim yetkisi alması zorunluluğu getirildi.
4) Merkezi yurt dışında olan, Türkiye ile ilgili internetten yayın yapan kuruluşlar bu kapsamda mı?
İçerik ve yer sağlayıcısı yurtdışında bulunan ve RTÜK’ün yetkilerine yönelik 6112 sayılı kanun hükümlerine aykırı yayın yapan medya hizmet sağlayıcıları ve platform işletmecileri de denetlenecek. Bu kuruluşların da lisans alma zorunluluğu var. Aksi halde yönetmeliğe göre yayınları engellenecek.
5) Lisans almadan yayın yapan internet siteleri nasıl bir yaptırımla karşılaşabilir?
RTÜK, lisanssız bir yayın tespit ederse, bunu kendi sitesinden duyuracak. İlgili kuruma, 3 aylık yayın lisans ücreti yatırması çağrısı yapılacak. Bu süreçte yayın lisansı işlemlerini başlatması gerekecek. Bu kurallara uyulmaması halinde sulh ceza hakimliğinden çıkartılacak kararla erişimin engellenmesi kararı çıkartılacak ve ilgililer hakkında suç duyurusu yapılacak.
6) Yayın lisansı ücreti ne kadar?
Yönetmelikte belirtilen lisans ücretleri; radyo yayınları için 10 bin, diğer yayınlar için 100 bin TL. Alışveriş temalı siteler için belirlenen ücret, belirtilen rakamların 5 katı olarak düzenlendi. Abone ve ücret karşılığında yayın yapan platformlar ise yıllık net satışlarının binde beşi tutarında ödeme yapacak. Bu ücretleri yatıramayanların lisans alma hakkı yok. Ücretini yatırıp, lisans elde edenler ise yayınlarına devam edebilecek. Yayın lisansı iptal edilenlere ise ücretleri iade edilmeyecek. Verilen lisanslar, aksi bir karar alınmadıkça 10 yıl geçerli.
7) RTÜK’ün yayın lisanslarını iptal yetkisi var mı?
RTÜK, İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlemesi Kanunu ile Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkındaki Kanun hükümlerine aykırılık gördüğü durumlarda yayın lisansının iptaline kadar uzanan yaptırımlar uygulayabilecek.
8) İnternet yayınlarına hangi durumlarda, nasıl yaptırımlar uygulanacak?
RTÜK, televizyon ve radyolardaki gibi lisans verdiği siteleri de sürekli takipte olacak. Bunun için RTÜK bünyesinde bir izleme merkezi oluşturuldu. Şikayet üzerine ya da resen yayınlar incelenecek. RTÜK, anayasal düzene aykırı olduğu değerlendirilen, terörle ilişkilendirilen, milli-manevi değerlere aykırılık içerdiği saptanan yayınlarla ilgili televizyonlara yaptığı gibi kararlar alacak. Bu kararlar, bir yayının erişiminin engellenmesi, bir programın yayınlanmasının süreli olarak durdurulması yönünde olabilecek. Erişime engelleme kararı uygulanmazsa, sitenin tamamı için erişime engelleme kararı da verilebilecek. RTÜK, bu ihlallerin sürekli olduğuna karar verirse ya da ilgili sitenin zaten lisans almak için hileli bilgi verdiğini saptarsa yayın lisansını iptal edebilecek. İsteğe bağlı yayın hizmeti sunan platformlarda yayın programını önceden RTÜK’e verecek ve ihlale konu programı kataloğundan çıkarmak zorunda olacak. Bunun için tüm sitelere ve erişim sağlayıcılara, yayınları 1 yıl saklama ve istenildiğinde RTÜK’e verme yükümlülüğü getirildi.
9) Televizyonlarda uygulanan kısıtlamalar, internette de geçerli olacak mı?
Televizyonlardac olduğu gibi internet yayıncılığında da “sembollerle uyarı” dönemi başladı. Alkol ve sigaranın görünmesinin bu kapsamda engelleneceği belirtiliyor. Çocukların korunması konusundaki yasal kurallar internet için de geçerli. Her yayın için ilgili koruyucu ve uyarıcı sembolün konulması zorunluluğu getirildi. Şifreli yayınlarda görüntü ile birlikte ses de şifrelenecek.
10) Radyo ve televizyon gibi sürekli yayını yapmayan, aralıklarla görüntü ya da ses paylaşan sitelerin tümü RTÜK denetimine girecek mi?
Bu konu henüz netlik kazanmadı. Belirsizlik RTÜK’ün kararlarıyla şekillenecek. Yönetmeliğin mevcut hali, sürekli yayın yapan siteleri ve platformları kapsıyor. Ancak RTÜK, sürekli görüntü ve ses paylaşımı yapmadığı için lisans başvurusunda bulunmayan sitelerle ilgili de “lisans başvurusu yapın” ihtarında bulunabilir. Bu durumda bu siteler için de lisans zorunluluğu gelecek ve lisans almayanların yayını sonlandırılacak. RTÜK kararları, uygulamanın nasıl olacağını süreç içerisinde belirleyecek.
Ziyaretimizde bizi güleryüzü ve içtenliğiyle ağırlayarak, yönetmelik konusunda verdiği değerli bilgiler için sayın Ertan Ömeroğlu’na teşekkürlerimizi sunarak veda ediyoruz. •Levent BAYRİ / ANKARA
ANKARA’DA ÖMEROĞLU, ADAPAZARI’NDA ŞAHİN
RTÜK Basın ve Halkla İlişkiler Müşaviri Ertan Ömeroğlu ile Ankara’da konuştuk. Başkent ziyaretlerimiz kapsamında yer alan ancak yoğun programları nedeniyle görüşemediğimiz Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) Başkanı Ebubekir Şahin, Adapazar’ında Aynalı Kavak Sohbetleri’nin konuğu oldu. Aynı günün akşam Ankara dönüşünde, hemşehrimiz Ebubekir Şahin’le Aynalı Kavak Sohbetleri bitiminde karşılaştık.
Adapazarı Belediyesi’nce düzenlenen ve AA Bölge Müdürü Salih Yalçıntaş’ın moderatörlüğünde gerçekleşen Aynalı Kavak Sohbetleri’nin konuğu RTÜK Başkanı Ebubekir Şahin’di. Yeni internet yönetmeliği hakkında konuşan Şahin, “Cezalandıran bir kurum olmak değil yönlendiren ve hatta gerektiğinde ödüllendiren bir kurum olmak için gayret ediyoruz. Yapımcılarla sürekli toplantı halindeyiz, diyalog ve iletişim kanallarımız sürekli açık. Hedefimiz şiddetten arındırılmış, güzellikleri önceleyen, çocuklarımızın gelişimine katkı sunan, hayatlarını çok olumlu anlamda etkileyen, kadına uygulanacak her türlü şiddeti asla özendirmeyen, millî ve manevî değerlerimize saygılı bir ekran oluşturmaktır. Bu doğrultuda çalışmaya devam edeceğiz” dedi.
Gazeteci Levent Candan’ın organizasyonu ile Ankara programı kapsamında ziyaret ettiğimiz RTÜK merkezinde, “Radyo, Televizyon ve İsteğe Bağlı Yayınların İnternet Ortamından Sunumu Hakkında Yönetmelik” ile ilgili aldığımız bilgilere göre; kuruluşların internet ortamından lisanslama/yetkilendirme işlemlerine ilişkin başvurularını gerekli bilgi ve belgelerle Üst Kurula yapmaları, RTÜK resmi internet sitesinden yapılacak duyuru ve kılavuz niteliğindeki yayınları takip etmeleri önem arz ediyor.
